simpatrik türleşme ne demek?

Simpatrik Türleşme

Simpatrik türleşme, coğrafi bir ayrım olmaksızın, aynı popülasyon içindeki bireylerin genetik veya davranışsal farklılıklar nedeniyle üreme izolasyonu yaşaması ve yeni türlerin oluşması sürecidir. Bu türleşme, popülasyonun yaşadığı aynı coğrafi alanda meydana gelir ve dışsal bir bariyerin (dağ, nehir vb.) olmamasıyla karakterizedir.

Nasıl Gerçekleşir?

Simpatrik türleşme, çeşitli mekanizmalar yoluyla gerçekleşebilir:

Poliploidi: Özellikle bitkilerde görülen, kromozom sayısının ani olarak artması sonucu üreme izolasyonu oluşmasıdır. Poliploid bireyler, orijinal popülasyonla çiftleşemezler, bu da yeni bir türün ortaya çıkmasına yol açar. Poliploidi Nedir?
Cinsel Seçilim: Popülasyon içinde belirli özelliklere sahip bireylerin eş seçimi yoluyla üreme başarısını artırması ve bu özelliklerin zamanla popülasyon içinde yaygınlaşmasıdır. Bu, popülasyon içinde farklılaşmaya ve üreme izolasyonuna yol açabilir. Cinsel Seçilim Nedir?
Ekolojik Farklılaşma: Aynı kaynakları kullanan popülasyon içinde, bireylerin farklı kaynaklara yönelmesi ve bu kaynaklara adaptasyon sağlaması sonucu genetik farklılaşma ve üreme izolasyonu oluşmasıdır. Örneğin, aynı ağaçta yaşayan sinek türlerinin farklı meyve türlerine yönelmesiyle türleşme gerçekleşebilir. Ekolojik Niş Nedir?
Mutasyonlar: Yeni mutasyonlar sonucu ortaya çıkan ve üreme izolasyonuna neden olan genetik değişiklikler. Mutasyon Nedir?

Simpatrik Türleşme Örnekleri:

Elma sinekleri (Rhagoletis pomonella): Kuzey Amerika'da yaşayan bu sinekler, normalde alıç meyvelerine yumurta bırakırken, daha sonra elma ağaçları getirilince bazı sinekler elma meyvelerine yumurta bırakmaya başlamış ve bu durum genetik farklılaşmaya ve üreme izolasyonuna yol açmıştır.
Afrika çiklit balıkları: Aynı gölde yaşayan farklı çiklit balığı türleri, farklı beslenme alışkanlıklarına sahip olup, bu durum cinsel seçilim yoluyla farklılaşmaya ve türleşmeye yol açmıştır.

Simpatrik türleşme, evrimsel biyolojide tartışmalı bir konu olmuştur, çünkü coğrafi ayrımın olmaması üreme izolasyonunun nasıl geliştiğini açıklamakta zorluklar yaratmaktadır. Ancak, yukarıda bahsedilen mekanizmaların varlığı ve bu mekanizmaların türleşmeye yol açabileceğine dair kanıtlar, simpatrik türleşmenin de mümkün olduğunu göstermektedir.